من بو دیلده دانیشاجاغام

بیر بولبول اولوب ،زیروه‌لردن  دره‌لره ، دره‌لردن زیروه‌لره چیخاجاغام

بو كولدان   او  كولا 

بو  آغاجدان  او آغاجا

بو  تایدان  او  تایا

                         اوچاجاغام 

قانادلانیب  گؤیلرده  اوچاركن

چایلارین  آخارینی  گؤروب  كئچركن

بولاقلارین   سویونو   دادیب   ایچركن

بو اوبادان  او اوبایا ، بو ائیواندان  او  ائیوانا كؤچركن

گؤروب  گؤتوردوكلریمی  اوخشاییب  اوخویاجاغام

من  طبیعت  نغمه‌سی ایله  باریشاجاغام

من  طبیعت نغمه‌سی ایله  یاریشاجاغام

طبیعت نغمه‌سینه  اویاركن ، طبیعته  قاریشاجاغام

اینان آی دیلیم ، سنینله‌یم

من سنینله ، سن‌دن  سنه  دانیشاجاغام

من بو ابدیت ماهنی‌سینی ، سنده و سنینله اوخویاجاغام

من كؤرپه اوشاقلارین اینقیلتیسینی

كؤرپه قوُزولارین ملشمه‌سینی

كؤرپه قوشلارین جوكگولتوسونو

و داها باشقا باشقا  كؤرپه‌لرین  آغلاییب  گولمه‌سینی

سنده ائشیدیب ،

اونلاری سنین الینله اوره‌ییمین  یارالارینا  درمان  ائدیب ، اوره‌ییمی  ساغلایاجاغام

كؤنلومون  جوشان  چاغلاریندا

اورك ائویمین آلیشان  چاغلاریندا

سنی آیدین  سولار كیمی  اورك  دنیزیمه  دولدوروب ، اودلاریمی  سوندوره‌جه‌یم

سنده چوخلاری چوخ  دانیشدی

سنینله  چوخلاری  ابدییّته  قاریشدی

"بابك"ین گؤوده‌سی دوغرانینجا ، اوره‌یی داغلانینجا

"نسیمی"‌نین  دریسی سویولونجا

"آلی‌"نین گؤزلری اویولونجا

ستارین گولله یئری سویویونجا، ابدی اوُیونجا

چوخلاری دوغولونجا ، چوخلاری قوووُلوُنجا ، چوخلاری ایسه بوغوُلونجا

سنینله  سنده دانیشدیلار

دیلیم! 

سنینله سنده  دوغولانلار، دوغولدولار

سنینله ، سنده ، سنین اوچون  بوغولانلار  ایسه،  بوغولمادیلار   دیلیم !

بالاجا  قارا  بالیق  كیمی ابدیت گؤلونده  اوزمه‌یه  باشلادیلار  دیلیم!

حیدربابا كیمی گؤیلری یئرلری توتوب ، داغلاردان داشلاردان  باج  آلدیلار دیلیم!

سنین  بولبول‌لرین  اؤلمز

سنین گوللرین   سولماز

اونلار  سنسیز  قالمازلار

سن  عومورلوك‌سن  سه ،

سنینله ، سنده  قونوشانلار  اؤلمز ،  دیلیم ‼

سن اؤلمزسن

سن یئرلی  یوردلو  اولدوغونا   گؤره  اؤلمزسن

سن اؤزگورسن  ، باغیمسیزسان

اؤزگورلر  اؤلمزلر دیلیم ‼

ابدیت  ایسته‌ین‌لر سنی  گزیرلر ، سنی  آختاریرلار

ابدیت قوشلاری سنی اونودمازلار

من ایسه بو قوشلارا قوشولوب  ، سنینله قوشا قاریاجاغام

سنی دانمایاجاغام ، دانیشاجاغام

بیر قوش كیمی  بوداقلارینا  قوناركن  قونوشاجاغام ، دیلیم ‼

(Əhmad Qurbani-Yorğun – 1391/10/7(2012/12/27

لای لای دیلی

یابانجی تك  بوز بوز   باخمایین  منه

من سیزین ان شیرین لای لای دیلیزم

چیینیزدن  آسلانان حسرت  شله‌‌سی

آغزیزدا    چئنه‌نن     سوز    نیسگیلیزم

من  سیزین وارلیغیز  سیزین  شرفیز

من  كی  یاد   دئییلم    تانیشام    سیزه

من  اوخشاما  دیلی  سئوگی  دیلی‌یم

ایسترم   سوسمایام    دانیشام    سیزه

فیشقیراقچی فارسی فیسقیدین گئده

اؤز    دیلیزده    یازیب    دانیشمالی‌سیز

فارس هله  یوخویدو  اوغوز  وار ایدی

كئچمیش  تاریخی‌ایله    باریشمالی‌سیز

یئنه‌ده        دویمورام      ایمك‌له‌ییرم

آیاغیمدا    كوندور   ،   قولومدا      قاندال

بابك   قئیرت‌لی‌لر !    ستار  ایزلی‌لر!

هارداسیز     باسیلیب      قفسه    قارتال

دیلینی     اونودان      ائلین      اونودار

آغاج      آغاجلیقدا      كؤكونو       دانمیر

هر     ائل اؤز    دیلینی    قورومالی‌دیر

بیزه كی    اؤزگه‌نین     اوره‌یی      یانمیر

آناسین   ایتیرمیش   اوشاغام   ایندی

یئنی‌دن       آناما       گؤتورون        منی

بوتاقدان  قیریلمیش تومورجوغام من

جوجه‌رمك    ایستیرم     بیتیرین

یعقوب حضرتی "وفا"

Dilimi kəsdilər danışmayam mən

Dilim- dilim” oldu danışdı dilim“

Azəri dilinə farsı qatdılar

Qundaqda öyrənən dili atdılar

Müftədəndə ucuz onu satdılar

Od tutdu ürəyim alışdı dilim

Dandılar anani kiçik uşaqlar

Evçinin gözünü oydu  qonaqlar

azəri- fazəri ” oldu qoçaqlar“

Yad dəyil, elimə tanışdır dilim

Qabanlar  versələrdə al  dilimə

Ellərim  diyəcək  ucal  dilimə

Duvarlar qanıdır  midal  dilimə

Şahlarla  duruşub  atışdı  dilim

”mersi ” gəldi köçüb getdi “çox sağol“ 

”caddə”ni  gətdilər işlənməsin “yol“

”körpü”lər  sınıldı düzəldilər “pol“

Yetmiş iki  dilə  qarışdı  dilim

Incədir tirmədən qələm daşlara

Etgi bağışlayır sözü daşlara

əyməyib başını yekə başlara

məzluma əl verib barışdı dilim

  tufarqan şayiri - yəqub həzrəti  

چكیر  وارلیغیمی  دارا   گؤزلرین

آپاریر   روحومو  هارا  گؤزلرین ؟

قارا   بیر  محبس دیر   قارا   گؤزلرین

بوراخ    گؤزلرینین    حبسیندن   منی

یاندیریب  یاخماقدا  اود قودرتی  وار

تكجه  من بیلیرم   نه   حیددتی   وار

آخی ،  جزانین دا   بیر  مدتی  وار

بوراخ  گؤزلرینین  حبسیندن  منی

قالدیم  جاذیبه نده   بیهوش  كیمی ام

مرحمت  گؤزله ین  باخیش  كیمی 

قفسه  سالینمیش  بیر قوش  كیمی ام

بوراخ  گؤزلرینین  حبسیندن  منی

گونوم  ائله  سندن  شیكایت  اولوب

بو  سئوگی  بیر داستان ، حیكایت  اولوب

محبت  هاچاقدان  جینایت  اولوب

بوراخ  گؤزلرینین  حبسیندن  منی

زیندانا  كؤنوللو  سالدیم  اؤزومو

عیبی  یوخ  پاییزا ، دؤندر   یازیمی

من گوناه  ایشله دیم  آرتیر  جزامی

ساخلا  گؤزلرینین حبسینده  منی

نصرت كسمنلی( سئوگی تانریسی )

Gözlərimdə  yaşda dondu  gəlmədin

Gözüm üstə qaşda dondu  gəlmədin

Günəş iydin  ışıqını kəsəndən

Bahar  payız  qışda  dondu gəlmədin

Arxanca  süründü  cansız  dizlərim

Qana döndü  ağlamaqdan   izlərim

Dolub boşaldıqcqa  ağlar  gözlərim

Dolu  dondu   boşda  dondu  gəlmədin

Bir ah  çəkdim  səsim  düşdü  dağlara

Nəfəsimdən  xəzan düşdü  bağlara

Üz döndərdim  qaralara ağlara

مقدمه :

كسانی كه از موفقیت و پیشرفت های حركت ملی آذربایجان هراسانند و طرح خواست های انسانی ملت آذربایجان را خطری بر

 علیه افكار توسعه طلبانه و پان ایرانیستی خود دانسته و پروژه های تورك ستیزانه خود را شكست خورده می بینند، همواره

 شروع به انگ زنی و تهمت گویی به فعالین ملی آذربایجان می كنند. یكی از این اتهام ها «پان توركیسم» یا «توركیسم» است.

 ادبیات مشتركی كه هم جمهوری اسلامی و هم اپوزیسیون آن بكار می برد و متأسفانه اخیراً مبلغین اصطلاحات نوین «زبان

 آذربایجانی» و «زبان آذری» و مخالفان استفاده از اصطلاح تاریخی «زبان توركی» هم به جمع این انگ زنان پیوسته اند.

Gözəl lərin   gözəlisən   gülüsən

Incə  incə  gözəl   gözəl   gül,  gözəl

Sən  güləndə  qanad  açıb  uçuram

Mən  bülbüləm  sən  bir  gözəl   gül , gözəl

Yay  kimi qaşında  , gözəl  gözündə

Incə   gülüşündə  , şirin  sözündə

Günəş  baxışında  , ay tək   üzündə

Yaşayıram   neçə   yüz min  il , gözəl

Baxışından  ölülərdə  dirildi

Kiprigin  ox  olub  könlümü  dəldi

Sən siz  hər bir  gecəm  neçə  min  ildi

Sənli  günlərimi  özün  bil , gözəl

Sən siz  ömrüm günüm   yalandır   yalan

Sən sən bu  dünyada  mən  üçün  qalan

Sən siz  bağçam   bağım  talandır  talan

Səninlə   ürəgim   açır  dil  ,  gözəl

yorqun(A.G.Tufarqanlı)